Bison bonasus

Żubr

Największy, współcześnie żyjący ssak lądowy Europy.

Pomimo dość wcześnie wprowadzonych form ochrony gatunkowej (XVI wiek), w kwietniu 1919 roku zabito ostatniego, żyjącego na wolności osobnika.

Współcześnie żyjące żubry (około 3000 osobników) są potomkami zaledwie 12 zwierząt, z 54 żyjących na całym świecie w niewoli. 

W wyniku efektu wąskiego gardła, ich różnorodność genetyczna jest niewielka, przez co narażone są na liczne choroby.
Z racji swojej wyjątkowości, wielkości i rzadkości jest zwierzęciem bardzo często wykorzystywanym w sztuce (heraldyka, grafika, malarstwo, rzeźba, a nawet marka piwa, czy komiks).

Primula halleri

Pierwiosnek Hallera

Występował w trawiastych miejscach kosodrzewiny, na terenie Bieszczadzkiego Parku Narodowego.
Obecnie uznany za gatunek wymarły.

Pierwsza obsuwa czasowa w publikacjach blogowych została zaliczona.

Spóźniłam się tylko 7 minut.

Lindernia procumbens

Lindernia mułowa

Zimę przeżywa w postaci nasion, by zakiełkować dopiero latem (jej okres wegetacji trwa tylko 2-3 miesięcy).

Na początku XX wieku notowano ją na ponad 300 stanowiskach w Polsce. Obecnie znane jest 9 lokalizacji, z czego największe skupisko (kilka tysięcy osobników) znajduje się w okolicach Dobrodzienia.

Lithospermum purpurocaeruleum

Nawrot czerwonobłękitny

Łacińska nazwa rodzajowa, oznacza "ziarna z kamienia", które są maleńkie i bardzo twarde.

W medycynie naturalnej (hinduskiej, afrykańskiej oraz indiańskiej), stosowany jako skuteczny środek antykoncepcyjny, co współcześnie zostało dowiedzione badaniami klinicznymi.

Numenius arquata

Kulik wielki

Największy europejski siewkowiec, z bardzo charakterystycznym, długim, wygiętym łukowato dziobem.

Potrafi przystosować się do intensywnej gospodarki rolnej, nie lękając się obecności ludzi, jednakże do rozrodu potrzebuje około 11 tygodni względnego spokoju.

Thymus praecox

Macierzanka wczesna

Rzadko występuje na stanowiskach naturalnych, natomiast dość chętnie uprawiana w ogródkach skalnych, jako roślina okrywowa.

Apium inundatum

Pęczyna wodna

Nazywana jest również selerem wodnym. Uznana za gatunek wymarły w polskim, środowisku naturalnym. Stosowana czasem jako roślina akwarystyczna.

Trichophorum alpinum

Wełnianeczka alpejska

Relikt polodowcowy.

Występuje głównie w górach, gdzie mocno narażona jest na zadeptywanie przez turystów, gdyż rośnie przy silnie uczęszczanych szlakach.

Pedicularis hacquetii

Gnidosz Hacqueta

Rośnie w Tatrach i na Babiej Górze.

Półpasożyt pobierający z żywicieli (innych roślin) wodę i sole mineralne.

Zagrożony głównie przez zadeptywanie przy szlakach turystycznych oraz zjadanie przez zwierzęta.

Gladiolus palustris

Mieczyk błotny

Roślina z rodziny kosaćcowatych, która swoją nazwę bierze od liści, z charakterystycznym kształtem.

Muscari comosum

Szafirek miękkolistny

Roślina sprowadzona z basenu Morza Śródziemnomorskiego w czasach wczesnohistorycznych (archeofit). Przez Polskę biegnie północna granica jej zasięgu.

Uprawiana jako roślina ozdobna.

Colias palaeno

Szlaczkoń torfowiec

Motyl z rodziny bielinkowatych, której podstawową rośliną żywicielską jest borówka bagienna.

Herminium monorchis

Miodokwiat krzyżowy

Storczyk rosnący jedynie w słynnej Dolinie Rospudy.

Wymiera z powodu odwadniania torfowisk i intensyfikacji gospodarki rolnej.

Anthericum liliago

Pajęcznica liliowata

Bylina rosnąca na stanowiskach kserotermicznych (mocno nasłonecznionych), występująca jedynie w zachodniej części kraju (doliny Odry i Warty).

Pinguicula vulgaris

Tłustosz pospolity

Nazwa tej rośliny, pochodzi prawdopodobnie od pokrytych lepkim śluzem ("tłustych") liści, w które chwytają owady, uzupełniając tym samym niedobory azotu.

Jest dość rzadka, choć myślę, że widuje ją (ignorując zupełnie) dużo ludzi, mijających Skałę Pisaną w Dolinie Kościeliskiej.

Lucanus cervus

Jelonek rogacz

Ma bardzo długi okres rozwoju (larwa żyje 4 lata), co wpłynęło na jego niemal doszczętne wytępienie (szacuje się, że w Polsce jest tylko około tysiąca tych owadów).

Ze względu na atrakcyjny wygląd (samce mają ogromne żuwaczki w kształcie jelenich poroży), jest dość częstym motywem w sztuce (m.in. akwarela Albrechta Dürera).

Veratrum nigrum

Ciemiężyca czarna

Wysoka roślina (do 1,3 m), rosnąca na Roztoczu.

Zawiera liczne, trujące alkaloidy, z których część stosowana jest leczniczo w medycynie i weterynarii.

Myosotis stenophylla

Niezapominajka smukła

W Polsce gatunek prawdopodobnie wymarły, spotykany u naszych południowych sąsiadów.

Pulsatilla vulgaris

Sasanka zwyczajna

Prawdopodobnie wymarła na naturalnych stanowiskach, natomiast jest często uprawianą rośliną ozdobną, kwitnącą wczesną wiosną.

Sabanejewia aurata

Koza złotawa

Ryba żyjąca w szybko płynących wodach (rzeki, strumienie).

Picoides tridactylus

Dzięcioł trójpalczasty

W odróżnieniu od reszty polskich dzięciołów, zamiast czterech, posiada trzy palce (dwa skierowane do przodu, jeden do tyłu).

Sylwetką przypomina dzięcioła dużego lub średniego, natomiast w upierzeniu brakuje u niego, charakterystycznego dla tamtych gatunków, koloru czerwonego.

Polemonium caeruleum

Wielosił błękitny

Nazwa rośliny pochodzi od greckiego „polemos” (wojna) i łacińskiego „coeruleum” (błękitny). W Starożytnej Grecji toczył się spór pomiędzy Polemonem z Pontu i Filetajrem z Kapadocji o to, kto jako pierwszy odkrył jej własności lecznicze (wykrztuśne, uspokajające, obniżające ciśnienie krwi, przyspieszające jej krzepnięcie, zmniejszające poziom cholesterolu.

Batrachium penicillatum

Włosienicznik pędzelkowaty

Roślina wodna z rodziny jaskrowatych, występująca w strumieniach i rzekach, o dość szybkim nurcie i niskiej temperaturze.

Jej piękne, kwitnące, duże łany, można podziwiać w nurcie rzeki Biała Lądecka, płynącej przez sanatoryjną miejscowość Lądek-Zdrój.

Tetrao tetrix

Cietrzew

Dziki kurak, z charakterystycznym, lirowatym ogonem.

Jest dość częstym motywem malarstwa myśliwskiego, eksploatowanym chociażby przez mało znanego, przedwojennego malarza Adama Setkowicza.

Rhodeus sericeus

Różanka

Kuzynka karpia, która ma dość ciekawy sposób rozrodu.

Składają jaja na płatach skrzelowych dużych małży słodkowodnych. Wylęg następuje po 20 dniach, a larwy pozostają we wnętrzu ochronnej muszli, jeszcze około 14 dni.

Grifola frondosa

Żagwica listkowata

W języku japońskim nazywany jest Maitake, co dosłownie znaczy tańczący grzyb, gdyż jeśli ktoś znalazł go rosnącego “na dziko”, zaczynał tańczyć z radości, bo był tak cenny jak srebro. 

Posiada liczne właściwości lecznicze: zdolność regulowania ciśnienia krwi, poziomu glukozy, insuliny oraz cholesterolu, trójglicerydów czy fosfolipidów, może też być pomocny w leczeniu nadwagi, stosuje się go jako środek towarzyszący przy leczeniu raka i AIDS.

Ligularia sibirica

Języczka syberyjska

Gatunek krytycznie zagrożony wyginięciem, występujący w Polsce na sześciu stanowiskach. Jedno z nich, znajduje się w okolicy Szczekocin, gdzie przedwczoraj miała miejsce tragedia (3 marca o godz. 20.57 na zjeździe z Centralnej Magistrali Kolejowej w kierunku Krakowa, zderzyły się czołowo pociągi TLK "Brzechwa" z Przemyśla do Warszawy i Interregio "Jan Matejko" relacji Warszawa-Kraków. Zginęło 15 osób, dziesiątki innych zostały ranne).

Anas penelope

Świstun

Polska nazwa gatunkowa tej kaczki, wzięła się od dźwięcznych świstów, wydawanych przez samce podczas godów.

Rana dalmatina

Żaba zwinka

Nazywana jest również dalmatyńską.

Zaliczana do sztucznego taksonu żab brunatnych.

Mimo niewielkiej wielkości (9 cm), potrafi skakać na odległość około dwóch metrów.

Viola uliginosa

Fiołek bagienny

W Polskiej Czerwonej Księdze Roślin, gatunek krytycznie zagrożony wymarciem.

Fiołki są nagminnym motywem malarskim, a w symbolice oznaczają m.in.: cnotę, prawdę, wierność, miłość, szczęście, szczerość, przemijanie, żałobę.

Trapa natans

Kotewka orzech wodny

Gatunek szczególnie zagrożony wymarciem na skutek regulacji rzek, wypłycania i zarastania starorzeczy, skażenia chemicznego wód, zabiegów pielęgnacyjnych gospodarki rybackiej.

Orzechy są jadalne i na tyle smaczne, że kiedyś pieczono z nich ciastka. Natomiast ze skorupek wyrabiano ozdoby.